Doskonale wiemy, że wczesne oraz trafne rozpoznanie trudności u dziecka to klucz do efektywnej terapii, w naszym przypadku logopedycznej. Diagnoza logopedyczna obejmuje wiele aspektów, od oceny samej artykulacji, przez rozumienia, tor oddechowy, funkcje słuchowe i wiele więcej. Dzisiaj zajmiemy się dyslalią, czyli najogólniej zaburzeniami artykulacji, co jest jednym z najczęściej diagnozowanych trudności logopedycznych. W poniższym wpisie przybliżę Ci najważniejsze narzędzia diagnostyczne z jakich korzystam, oceniając dziecko z wadą wymowy.
Poniżej znajduje się lista głównych obszarów jakie oceniam i lista narzędzi najczęściej wykorzystywanych przeze mnie podczas diagnozowania przedszkolaka z dyslalią.
- Wywiad
Wykorzystuje swój indywidualnie przygotowany wywiad, kiedyś było on stworzonym na studiach szablonem z wieloma krótkimi pytaniami, teraz jest w nim bardzo dużo pytań otwartych, długich: o własną ocenę rozwoju mowy, o powód zwrócenia się do mnie, o oczekiwania i wiele więcej. - Obserwacja
Biała kartka w kropki z napisem OBSERWACJA, przypomina o dobrej obserwacji, wygląda profesjonalnie, nie zgubi się w gąszczu dokumentów i co ważne kropki pozwalają ładniej na niej pisać, co w moim przypadku jest istotne. Także mam taką przygotowaną samodzielnie, wystarczy tytuł i miejsce na datę i imię pacjenta oraz kropki.
- Słuch fizyczny
Wysyłam do lekarza w celu oceny, jednak muszę ci przypomnieć o tym, że potrzebujemy badania nie tylko ucha środkowego, ale SŁYSZENIA. Sama audiometria impedancyjna/tympanometria nam NIE WYSTARCZY. Potrzebuję więc pełnego badania słuchu, u dziecka 0-5 lat będzie to otoemisja akustyczna + audiometria impedancyjna, u starszego i współpracującego (5/6+) lekarz zleci audiometrie tonalną.
- Testy słuchu fonemowego
Sprawdzenie słuchu fonemowego jest kluczowe przy diagnozowaniu dyslalii. Testy słuchu fonemowego pozwalają ocenić, czy dziecko ma trudności z rozróżnianiem podobnych głosek, co może być przyczyną ich zamiany. Korzystam z testu pana Bronisława Rocławskiego, Słuch fonemowy i fonetyczny. Teoria i praktyka.
- Budowa i funkcjonowanie narządów artykulacyjnych
Zwykle wykorzystuje opracowane przez siebie próby plus część prób pani prof. Ostapiuk związanych z oceną wędzidełka. Moje próby to między innymi: otworzenie buzi i po prostu obejrzenie, uśmiechnięcie się oraz seria konkretnych zadań między innymi te wspomniane pani prof. Ostapiuk jak uniesienie szerokiego języka do góry samodzielnie i na szpatułce.
- Tor oddechowy
Często najcenniejszym źródłem informacji jest wygląd dziecka oraz dane uzyskane z wywiadu z rodzicami. Czasami wykorzystuję próbę z lusterkiem. Przed nosem pacjenta ustawiam zimne lusterko i sprawdzam, czy powstają mi symetryczne zaparowane “plamy”. Powinny, jeśli nie ma ich to dziecko nie oddycha nosem lub jeśli są niesymetryczne- wysyłam do dalszej diagnostyki laryngologicznej.
- PSJ
Pozycję spoczynkową języka badam swoją autorską metodą, której nie widziałam nigdzie indziej PSJ skan: nagrywam pacjenta w zwolnionym tempie, gdy otwiera buzię, następnie klatka po klatce widzę, gdzie był język, czy “spadł z góry” czy ciągle leżał na dole. Ważne, by nagrywać lekko od dołu i “niespodziewanie”, by pacjent za dużo nie próbował manipulować przy ustawianiu języka. Próbę powtarzamy kilkukrotnie. Działa nawet z 2 latkami!
- Połykanie
Korzystam z kilku metod, krzyżowo, jedną dotykową klasyczną, drugą, “pułapkę wodną”, której nauczyłam się u Pani A. Rosińskiej oraz trzecią napicie się z kubeczka, który jest przezroczysty. Można też zrobić połknięcie ze szpatułkami, które powodują małe rozwarcie, to też często polecam. Więcej o tych metodach opowiadam w swoich kursach, czy po prostu pokazuję je na swoich pacjentach np. w kursie: Wejdź do mojego gabinetu.
- Wymowa
Korzystam z Mowodetektora, zdjęciowych testów do badań wymowy, wydrukowanych i zbindowanych, są mojego autorstwa, zostawiam namiar: https://agnieszkakapron.pl/mowodetektor/
To moje ulubione narzędzia czy próby, chociaż nie jedyne. które stosuję. Być może o części z nich powstaną osobne wpisy, by przybliżyć ci dokładnie jak je przeprowadzam.
Dziękuję za lekturę i zapraszam po więcej 😉
